Doğalgaz Dergisi 216. Sayı (Eylül-Ekim 2019)

50 Doğalgaz / Eylül - Ekim 2019 dogalgaz.com.tr MAKALE GÜRHAN TIRAŞCIOĞLU CBS Raporlama Uzmanı / ESGAZ ALTYAPI COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ BİLEŞENLERİ VE VERİ ENTEGRASYONU C oğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), verilerin toplanması, saklanması, analiz edilmesi, kullanıcıya sunulması gibi işlevleri bütünleştiren bir bilgi sistemidir. Kökünü coğrafya biliminden alan CBS, birçok veri tipinin birleşme- sinden oluşur. CBS, hayatımızın her alanına giren mekânsal konumların analizi ile birlikte bilgi katmanları düzenleyerek haritalarda ve üç boyutlu sahnelerde görselleştirme yapıl- masını sağlar. Bu benzersiz yetenekle CBS, kullanıcıların daha akıllı karar vermelerine yardımcı olmak için veriler arası modellemeler yaparak ve ilişki kurarak kullanıcıya daha derin bir bakış açısı sunar. CBS’NIN BILEŞENLERI: 1. Veri CBS’nin en önemli bileşeni veridir. Veri, bilginin hammad- desidir. Tüm coğrafi veriler geometrik veriler ve tanımlayıcı nitelikteki öznitelik veya tablo verilerinin içerdiği geomet- rik olmayan verilerden oluşur. Coğrafi veri, doğrudan veya dolaylı konum/yer ilişkili veridir. Verilerin %90’ının konum ile ilişkili olduğu kabul edilir. Veriler değişik yöntemlerle üretilebilir. Bunlar genel olarak: • Fotogrametrik • Uzaktan algılama ve radar teknikleri • Yersel ölçüler • Hazır veri tabanlarından yararlanma • Taranmış sayısal haritalardan sayısallaştırma olabilir. 2. Yazılım Yazılım, coğrafi verilerin elektronik ortamlarda depo- lanması, veri tabanlarında yönetilmesi, işlenmesi, analizi ve kullanıcıya sunulması için gerekli fonksiyonları içeren, bilgisayarlarda çalıştırılabilen programlardır. Bir CBS yazı- lımından beklenen; coğrafi veri girişi ve işlemi için gerekli araçları bulundurması, bir veri tabanı yönetim sistemine sahip olması, gelişmiş coğrafi sorgulama, analitik analiz ve harita üretimini desteklemesi ve ek donanım bağlantıları için ara yüz desteği sağlamasıdır. 3. Donanım CBS’nin işlevlerini yerine getirmede ihtiyaç duyduğu bilgisayar ve buna bağlı yan ürünlerin bütünü donanım olarak adlandırılır. CBS’nin en önemli donanım aracı yazılımların çalıştırılacağı ve fonksiyonların yürütüleceği bilgisayardır. 4 .İnsan Kamu kurum ve kuruluşları veya özel sektördeki coğ- rafi veri sağlayıcıları ve kullanıcıları CBS’nin insan bileşenini oluşturur. CBS fonksiyonlarını kullanmada yeterli bilgi düze- yine sahip bir kullanıcı; savunma sanayinden arazi yöneti- mine, çevresel uygulamalardan afet yönetimine kadar farklı sektörlerdeki gerçek dünya problemlerini çözmek ve karar alma süreçlerindeki etkinliği artırmak üzere gerekli sistemleri yönetir. CBS’nin gelişmesi yöneticilerden veri kullanıcısına, programcıdan sistem yöneticisine çeşitli yetkilerdeki uzman insan gücünün varlığına ve ona sahip çıkılmasına bağlıdır.