Doğalgaz Dergisi 219. Sayı (Mart-Nisan 2020)

30 Doğalgaz / Mart-Nisan 2020 dogalgaz.com.tr MAKALE DOĞALGAZIN DEPOLANMASI ONUR CAN ŞİRVAN Makine Mühendisi / ESGAZ İ nsanlığın en önemli ve vazgeçilmez ihtiyaçlarından birisi enerjidir. Kişi başına düşen enerji tüketimi, günümüzde gelişmişliğin en önemli ölçütlerinden birisidir. Doğal- gaz gerek tüketim miktarları ve depolanabilmesi, gerekse ülkemizin bunların ithalatına ayırdığı pay açısından oldukça önemlidir. Özellikle petrol ve doğalgaz ülkelerin ekonomik göstergelerini etkilemekte ve doğalgaz fiyatlarındaki artışlar enflasyon, kalkınma hızı, istihdam gibi birçok konuda rol oynamaktadır. Ülkemizde hızla artan doğalgaz kullanımının 2009 yılında 35,2 milyar m3ten 2018 yılında 49,3 milyar m3e çıktığı görül- müştür. Bu gerçekler ışığında doğalgazın büyük miktarlarda depolanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Gelişmiş ülkelerde bu yakıtların yıllık tüketiminin en az yarısı stratejik rezerv ola- rak stoklanmaktadır. Bu rezervler bazı gelişmiş ülkelerde yıllık tüketimin katları düzeyinde olabilmektedir. Bu ülkeler dünyada oluşan petrol ve doğalgazın fiyat artışlarından ve bunlara bağlı krizlerden en az düzeyde etkilenmektedirler. Yeraltı petrol ve doğalgaz depolarının özellikle geliş- miş ülkelerde hızla artmasında birçok avantajının olması rol oynamıştır. Bu makalede konunun Türkiye için önemi belirtilmektedir. 1. AMAÇ Birçok gelişmiş ülkede doğalgaz stratejik ve ekonomik amaçlarla depolanmaktadır. Ülkemizde sanayide, ulaşımda ve ısınma amaçlı olarak doğalgaz kullanımında artış yaşan- maktadır. Ülke çapında doğalgaz depolanması için yeraltının kullanılması bu hammaddelerin temininde herhangi bir prob- lem yaşandığında ülkenin etkilenmemesini veya minimum düzeyde etkilenmesini sağlayacaktır. Enerji kesintileri Türk ekonomisini olumsuz şekilde etki- lemekte ve ülkenin rekabet gücünü azaltmaktadır. 1994 yılı başlarında Ukrayna ve Rusya arasındaki doğalgaz bedelini ödeme konusunda çıkan bir anlaşmazlık sonucu özellikle Trakya bölgesinde doğalgaza bağımlı sanayi kuruluşları uzun süre enerjisiz kalmış ve ülkemizde doğalgazın depolanması gerektiği ancak o gün anlaşılmıştır. 2. DOĞALGAZIN DEPOLANMASI Doğalgaz piyasasında depolama alanında gerçekleşti- rilen yatırımlar sonucunda hem yeraltı depolama kapasi- tesinde hem de LNG terminal kapasitesinde büyük artışlar gözlenmektedir. Buna paralel olarak Tablo 2’de görüleceği üzere yıllar itibariyle stok miktarlarında ciddi oranda artışlar yaşanmaktadır. 2019 yılı sonu itibariyle doğalgaz yer altı depolarının toplam kapasitesi 3.210 milyon Sm3e ulaşmıştır. LNG terminallerinin LNG depolama kapasitesi ise 255 milyon Sm3e ulaşmıştır. Mevcut depolama tesisleri için aylara göre toplam stok miktarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Tablo 1: Yıllara Göre Toplam Doğal Gaz Tüketim Miktarları (Milyon Sm 3 ) Yıl Tüketim (milyon Sm 3 ) Bir önceki yıla göre değişim (%) 2009 35.219 -4,47 2010 37.411 6,22 2011 43.697 16,8 2012 45.242 3,53 2013 45.918 1,5 2014 48.717 6,1 2015 47.999 -1,47 2016 46.480 -3,16 2017 53.857 15,87 2018 49.329 -8,41