Doğalgaz Dergisi 207. Sayı (Mart-Nisan 2018)

Doğalgaz / Mart - Nisan 2018 65 dogalgaz.com.tr delgi başlıklarının üzerindeki aşınmayı azaltarak başlıkların ömrünü uzatmasıdır. Yatay Delgi Açıları • Yönlendirilebilir yatay delgi metodunda giriş açısı 8°-16°arasında olmakta ekipmanların kapasitesine göre 24° kadar çıkarılabilmektedir. YYDmakinaları genel olarak en iyi 10°-12° arasında çalışmaktadır. Çıkış açısı ise genel- likle 5°-12° arasında olmaktadır. Sığ delgiler yapılırken giriş açısının düşük tutulması gerekmektedir. Derin delgilerde daha yüksek açılarla giriş mümkün olabilmektedir. Yatay Delgi Derinliği • Yatay delgi derinliğine karar verilirken altyapının gerek- sinimleri göz önünde bulundurulur. Örneğin içme suyu projelerinde don, darbe, trafik yükü, ısı vb. etkiler göz önünde tutularak delgi derinliği, boru üstünden zemin seviyesine kadar en az 1 metre olacak şekilde belirlenmek- tedir. YYD’nin kullanım ömrü boyunca zarar görmeyeceği derinlik olarak karayolu, demiryolları, dere ve çay geçiş- lerinde genellikle 3 metre, nehir geçişlerinde ise 6 metre olarak önerilmektedir. • Eğilme yarıçapı borunun 90° dönüş yaptığında aldığı mesafe olarak tanımlanmaktadır. Hesaplanırken genel- likle borunun nominal çapının 1200 katı kullanılmaktadır. Eğilme yarıçapı tasarlanırken çekilen borunun ve delgi tijlerinin özellikleri hesaba katılmaktadır. İzin verilen eğilme yarıçapının aşılması durumunda delgi tijlerinin zarar gör- mesi söz konusu olmaktadır. Yönlendirilebilir Yatay Delgi Sistemi Avantajları • Daha önce mevcut olan şebeke ve hatlara (su, kanalizas- yon, telekom, elektrik, doğalgaz vb.) sistemin “Yönlendi- rilebilme” özelliği sayesinde kesinlikle zarar verilmez, • Açık kazı yapılmadığı için yatay delgiyle boru döşeme işlemi sırasında gündelik hayat etkilenmez, kaldırımlar, asfalt ve beton yollar bozulmaz, • Projelerin düşük maliyette ve hızla gerçekleşmesi sağlan- mış olur, • Üst yapıdaki mevcut birimler (bina, ağaç, duvar vb.) hiçbir şekilde zarar görmez, • Birden fazla boru ve kablonun aynı anda çekilebilmesi sayesinde altyapı da düzenli birliktelik oluşturulur, • Kullanılan sondaj çamuru ve polimerler sayesinde kılıf boru ihtiyacı ortadan kalkar. Hem kılıf borunun hem de kılıf boru için yapılacak katodik koruma sistemi maliyeti ortadan kalkacağı için proje maliyetleri düşer, • Kullanılan çevre dostu kimyasallar doğaya hiçbir şekilde zarar vermez, • Nehir, göl ve akarsuların altından geçişlerde uygulanabilir. Yönlendirilebilir Yatay Delgi Sistemi Dezavantajları • Manyetik alanlardaki geçişlerde pilot delgi başlığı takibi yapılamamaktadır. Bu nedenle manyetik alanla en çok karşılaşılan demiryolu geçişleri sırasında elektrik hatlarının gücü kesilmeli ve demiryolu trafiğinin olmadığı saatlerde geçiş yapılması gerekmektedir. • Her zeminde uygulanamıyor olması, özellikle kendini tuta- mayan 20 cm’den büyük taneli konglomera özelliğindeki dere çakıllarının oluşturduğu zeminlerde geçiş yapılama- ması dezavantajlarından birisidir. Bu nedenle nehir ve dere geçişlerinde zemin etüdünün yapılması gerekmektedir. Yatay delgi yöntemiyle dünyada yapılan en uzun yönlen- dirilebilir yatay delgi 3.000 metredir. Türkiye’de bu rakam ise 850 metredir. Yönlendirilebilir yatay delgiyle yapılan geçişlerin İller Ban- kası 2017 yılı verilerine göre metre bazında maliyetlerinin bazıları aşağıda verilmiştir. PE Borular için; • Ø40 mm HDPE BORU GEÇİŞİ : 200 TL/mt • Ø315 mm HDPE BORU GEÇİŞİ : 700 TL/mt Çelik Borular için; • DN150 ÇELİK BORU GEÇİŞİ : 850 TL/mt • DN1000 ÇELİK BORU GEÇİŞİ : 2.490,6 TL/mt • DN2600 ÇELİK BORU GEÇİŞİ : 4.397,39 TL/mt SONUÇ • Teknolojinin, insan yaşamının hemen her alanında kullanıl- maya başlamasıyla değişen ve yükselen yaşam standardı, modernleşen büyük kentlerde daha ileri mühendislik faa- liyetlerinin gerekliliğini de beraberinde getirmektedir. • Yatay Sondaj teknolojisi, klasik sistemlere oranla çok daha düşük maliyetli ve daha çabuk bir sürede gerçek- leştirilmesi için ileri teknolojik faaliyetlerini sunmaktadır. Yönlendirmeli Yatay Delgi teknolojisi; yeni bağlantı hat- larının oluşturulmasının yanı sıra eski hatların da iyileş- tirilmesini sağlamaktadır. ‘’Yönlendirilebilir Yatay Delgi Teknolojisi‘’, bu anlamda yaşamın seyrini etkilemeden, mevcut yapıyı bozmadan altyapı çalışmalarında yüksek hız ve performans sağlamaktadır. Yatay Delgi Teknolojisi, klasik açık kazı yöntemi ile karşılaştırıldığında, gündelik hayatı aksatmadan çalışma faaliyetlerini gerçekleştirme de büyük kolaylık getirmektedir. n