Doğalgaz Dergisi 211. Sayı (Kasım-Aralık 2018)

Doğalgaz / Kasım - Aralık 2018 51 dogalgaz.com.tr boruların kaynak noktalarında yetersiz nüfuziyet, yapışma noksanlığı, soğuk bindirme, yakıp delme hatası, cüruf hata- ları, gözenek hataları, çatlak hataları, yanma çentiği oluşumu kontrol edilmeli, bu tip kaynaklar düzeltilmelidir. Aksi halde ani yüklemelerde ve depremlerde bu noktalarda toprak altı gaz kaçakları meydana gelecektir. Polietilen borularda ise malzemenin yüksek esneme özelliğinden dolayı bu hatların toprak altında kopmaya maruz kalmayacağı kabulü yapılmış- tır. PE borunun toprak üstüne çıkması durumunda, boru dış darbe ve etkilere karşı dayanıklı bir muhafaza içine alınmalı, yapılacak olan dönüşlerde dirsek kullanılmalı. PE borunun toprak üstüne çıkmasının sakıncalı olduğu durumlarda, boru toprak üstüne çıkmadan önce PE-Çelik geçiş parçası kullanı- larak çelik boruya geçiş yapılmalı. Bina içlerinde gaz taşıyıcı çelik borular, binaya bir tehlike anında kolayca ulaşılabilen bir yerden girmeli. Ayrıca, buradaki ana gaz borusu ve ana kapama vanası hasar görmeyecek şekilde darbelere karşı korunmuş olmalı. Olası bir deprem sonucu hatlarda hasar oluşmaması fakat bazı bölgelerdeki binaların Bölge Regülatörleri (BR) üzerine yıkılması çok rastlanan bir senaryo olmasa da müşteri istas- yonları için bu durum tam tersi olabilir. Önlem olarak kritik BR ve müşteri istasyonu listeleri oluşturmak, kontrollere ilk bu bölgelerden başlamak gerekir. Personel hareketleri konusunda ise olaya direkt olarak mevcut firma personelleri müdahale edeceğinden, hazırlık amacıyla deprem için hazırlanmış senaryolara göre eğer mümkünse yılda 2 kere haberli ve habersiz tatbikatlar yapıl- malı. Eldeki mevcut kullanımda olan ve hasar sonunda yedek malzeme kitlerinin yerleri tüm personellere bildirilmeli. Gerekli eğitimlerle oluşabilecek bu tür bir depremin önemi, tehlikesi ve ciddiyeti tüm çalışanlara aktarılmalı. 187 Acil Müdahale Ekipleri tarafından 187 Ana Kumanda Merkezine depremden dolayı hasar olduğu bildirildiğinde hasarın boyutuna göre Acil Eylem Planı kapsamında Kriz Masası oluşturulur. Kriz masası üyeleri Acil Eylem Planında belirtildiği şekilde Genel Müdürün Başkanlığı altında toplanıp, gerekli önlemleri sırasıyla alma- lılar. İl genelinde acil durumun takibi ve koordinasyonu için AKOM ile ortaklaşa hareket ederek tehlike bertaraf edildikten sonra tamirat işlemlerine başlanmalı. Şehrin kriz merkezi başkanı Mülki Amir olan Valilik Makamı AKOM ile irtibat halinde süreci yürütür. Gaz dağıtım şirketi de AKOM aracılığı ile Valiliğin yürüttüğü afet koordinasyonuna destek verir. 4. SONUÇ Kısacası, tüm bu bahsedilen durumlar dikkate alındı- ğında günlük yaşamın her anında kullanılan doğalgazın şehir içerisindeki hatlarında depreme karşı önlemler alınmalıdır. Depremden kaçmanın mümkün olmadığı gerçeği doğalgaz sistemlerinde depreme karşı güvenlik önlemi almayı zorunlu kılar. Şebekenin olası depremlerde daha az hasar görmesi için veya hasar anında şebekeyi daha etkin kontrol edebilmek için sürekli kontrollerin yapılması çok önemlidir. Şebekenin kontrolünü sağlayan yer altı vanaların ulaşılabilir olması bu tip acil durumlarda kritik öneme sahiptir. Diğer taraftan yukarıda bahsedilen deprem tespitine yönelik önlemler de deprem sonrasındaki hasarları ve kayıpları en aza indirir. Deprem sonrasında izlenecek yöntemler de önceden belirlenmeli ve bu çalışmalar günümüz teknolojilerinin getirdiği kolaylıklara bağlı olarak sürekli geliştirilmeli. n TOPRAK KAPLAMA İKAZ BANDI SARI KUM SARI KUM 40-50 cm. 20 cm. 10 cm. 20 cm. 10 cm. 30 cm. D 10 cm. 30 cm. 30 cm. D 10 cm. 10 cm. PE DOĞALGAZ BORUSU MEKANİK STABİLİZE DOLGU MALZEMESİ İKAZ BANDI SARI KUM SARI KUM TOPRAKALTI HAT DETAYI (ÇELİK BORU) TOPRAKALTI HAT DETAYI (PE BORU) ÇELİK DOĞALGAZ BORUSU (PE KAPLI)