Doğalgaz Dergisi 213. Sayı (Mart-Nisan 2019)

Doğalgaz / Mart - Nisan 2019 41 dogalgaz.com.tr etkileyecektir. Bir sonraki kademede çelik hatların gazsız kalması en iyi ihtimalle birkaç BR’nin gazsız kalması anla- mına gelmektedir. BR’nin devre dışı kalması ise bir bölgenin mağdur olması anlamı taşır. PE hatların hasarlarında da bir mahalle veya bir semt gazsız kalabilir. Sırasıyla bu durumlar için gazsız kalacak aboneler, PE hatlar için yaklaşık 2000 abone, BR için 4000 abone, çelik hatlar için 7000 abone RM/A için ise 300000 abone (Eskişehir için) gazsız kalabilir. Diğer taraftan bir RM/A istasyonunun devre dışı kalması sonucu gazsız kalan tüm abonelerin tek tek gezilmesi hem zaman olarak hem de ekip olarak işletmenin rutin işleri gibi değerlendirilemez. Bu bakımdan acil eylem planı işletilerek özel bir destek ekip planlaması yapılır. Komşu gaz dağıtım şirketlerinden de destek ekip istenmektedir. Ekip sayısı ne kadar arttırılsa da benzer olaylara bakıldığında üç dört gün- den önce gazlamanın tamamlanması olası değildir. Sonuç olarak tekrar gaz verme işlemi, hasarın giderilme- sine göre üç dört kat daha uzun sürmektedir. Bu durum ise aşağıdaki sonuçları doğurmaktadır. • Tekrar gaz verme sırasında sahada bulunan ekiplere destek ekip çağırmak gerekmektedir. • Gaz dağıtım şirketinin teknik personeli olmasına rağmen; rutin görevi tekrar gaz verme olmayan personelin iş körlüğünden dolayı hatalı işlem yapması muhtemeldir. • Gaz açma işlemi yapılan binadaki bütün abonelere bilgi verilmesi atlanabilir. • Evde olmayan abonelere bilgi bırakılsa dahi konudan haberi olmayan aboneler dairelerine geldiklerinde gaz yokluğu ihbarı verebilir. • Büyük çaplı gaz yokluklarında sabırsız davranan ve yeter- siz olmasına rağmen konu hakkında bilgi sahibi olan (iç tesisat firması çalışanı, önceden gaz dağıtım şirketinde çalışmış kişiler vb.) yetkisiz kişilerin servis kutularına müdahale etmesi muhtemeldir. • Kesintisiz gaz arzının sekteye uğrama süresi fazlasıyla uzamaktadır. • Gaz yokluğundan dolayı artan ihbarların oluşturduğu yoğunluk, gaz yokluğu dışındaki ihbarların 187 ana kumanda merkezine ulaşmasını zorlaştıracaktır. • Gaz verme işlemine yoğunlaşan ekipler diğer ihbarlara gecikebilir. • Aboneler bina önlerine kadar gelmiş olan gazı 3-5 saat hatta belki günler sonra kullanmak zorunda kalabilirler. PROJENİN ORTAYA ÇIKMASI Öncelikle projenin ortaya çıkmasında rol oynayan bir kaç değerlendirme projenin ilham kaynağının anlaşılmasını sağlayacaktır. - Şalter attı cümlesini evinde elektrik kullanan herkes bilir. - Sigorta veya elektrik şalteri devre dışı kaldığında (sigorta attığında) ev sakinlerinden çoğu elektrikçiyi veya elekt- rik dağıtım şirketini aramadan sorunu kendi giderir ve sigortayı kendi devreye alır (kaldırır). - Sigorta veya şalter atmasında hiç kimse bilinçsiz bir şekilde evindeki elektrikli cihazları veya etkilenecek insanları kontrol etmeden tekrar şalteri devreye almaz (kaldırmaz). Tüm bu tespitler bizim projemizin ortaya çıkmasını sağ- lamıştır. Gaz dağıtım şirketlerinde oluşan gaz arzı sorunları ile ilgili yukarıda bahsedilen gecikmelere karşılık abonelerin konuya dâhil edilebilirliği düşünülmüştür. Sonuçta aboneler ekiplerin haber vermesi ile birlikte kendi konutlarına ait cihazları kendileri kontrol etmektedir. Konutlara ait güven- lik sağladıktan sonra ekipler sadece o konuta gaz girişini sağlamaktadır, konutun içine girerek cihaz kontrolü vs. ile uğraşmamaktadır. Aynı şekilde abonelerin konudan haberdar olması SMS veya anons sistemleri ile sağlanabileceği düşü- nülmüştür. Konudan haberdar olan ve kendi konutundaki güvenliği sağlayan abonenin gaz arzını kendisinin sağlaya- bilmesi için kolay kullanabileceği ve kullanımına aşina olduğu elektrik şalterine benzer bir cihazın sisteme dâhil edilebi- leceği düşünülerek, bu konuda araştırmalara başlanmıştır. Proje konusu cihazın ihtiyaçları karşılaması için öncelikle iki konuya odaklanılmıştır. Proje konusu cihaz; • Pile, elektriğe veya herhangi bir kesintiye uğrayabilecek kaynağa bağımlı olmamak için mekanik olarak çalışarak gaz kesildiğinde devreden çıkmalı ve tekrar kendiliğinden devreye girmemeli. • Abone tarafından çok kolay kurulabilecek ve göz aşinalığı olan bir sisteme sahip olmalı. Şekil 1. Doğalgaz şalteri ilk tasarım