Doğalgaz Dergisi 213. Sayı (Mart-Nisan 2019)

42 Doğalgaz / Mart - Nisan 2019 dogalgaz.com.tr Bu iki konu temelinde şekil 1’de görülen bir tasarım ile şalter isminin ve şeklinin elektrik sigortalarının bilinirliği kullanılarak sistem geliştirilmeye karar verilmiştir. Doğalgaz şalteri adı buradan gelmektedir. 2016 Ocak başvuru döneminde EPDK'ya sunulan "Gaz Kesintisinden Sonra Servis Regülatörlerinin Kurulmasına Gerek Kalmayacak Sistemin Geliştirilmesi" Ar-Ge projesinin içerisinde hiçbir çalışma yapılmadan sunulan tasarım Şekil- 1’de verilmiştir. Başvuru dosyası sadece yapılması planlanan cihazın çalışma prensibi ve örnek tasarımından oluşturul- muştur. Proje EPDK Ar-Ge komisyonunda Mart 2016 tari- hinde kabul edilmiştir. Bu tarihten itibaren araştırmalara ve çalışmalara başlanmıştır. PROJE AŞAMALARI Çalışmalara başlanan projede öncelikle düşünülen ekip- manın yurt içi ve yurt dışı piyasada olup olmadığı araştırılmış- tır. Kullanılması planlanan cihazın mekanik bir cihaz olması ve basınçla çalışması düşünüldüğünde konuyla ilgili olarak regülatör üreticileri ile görüşülmesinin uygun olacağı değer- lendirilmiştir. Esgaz tedarikçilerinden yerli regülatör üreticisi olan bir firma ile temasa geçilmiş ve ilgili cihazın geliştirilmesi, numune çalışması yapılması konularında destek istenmiştir. Firmanın Ar-Ge birimi konu ile yakından ilgilenerek hemen çalışmalara başlamıştır. Üç ay gibi çok kısa sürede ilk prototipi üretilen Doğalgaz Şalteri denemeye hazır hale getirilmiştir. İlk numunesi üretilen şekil 2’de görülen cihazın öncelikle işlevini yerine getirip getirmediği kontrol edilerek daha sonra şaltere benzetilmeye çalışılacağı yapılan toplantılarla görü- şülmüştür. Öncelikle çalışma şartlarındaki basıncın çok düşük olması cihazın tam olarak kapatıp kapatmadığının kontrol edilmesini gerekli kılmıştır. Bu testlerin fabrika ortamında değil de basit bir düzenek ile gerçek bir tesisatta denenme- sinin, projenin yürütülmesi açısından daha gerçekçi olacağı öngörülmüştür. Bu sebeple bir iç tesisat (Esgaz Çifteler abone merkezi doğalgaz tesisatı) üzerinde basit tadilatlarla numune montajı yapılmıştır. Gerçek şartlarda deneme yapılmak üzere şekil 3’de görül- düğü gibi basit bir düzenek oluşturulmuş ve cihazın tepkileri gaz akışında değişen durumlara göre nasıl değiştiği ölçül- meye çalışılmıştır. Genel olarak konutlarda ocak ve kombi cihazları birlikte bulunmaktadır. Bu cihazlar zaman zaman birlikte çalışmakta fakat çoğu zaman birinden biri çalış- mamaktadır. Bu durumların her biri senaryo olarak değer- lendirilerek bir test algoritması oluşturulmuştur. Test için düşünülen her bir adım tek tek uygulanarak cihazın davranışı görüntüleme cihazıyla kaydedilmiş daha sonra bu adımlara cihazın verdiği tepkiler tablo haline getirilmiştir. Şekil 2. Doğalgaz şalteri 1. numune Şekil 3. Doğalgaz şalteri 1. Numune test düzeneği Şekil 4. Doğalgaz şalteri 1. Numune test tablosundan kesit (test adımları) TEKNİK