Doğalgaz Dergisi 215. Sayı (Temmuz-Ağustos 2019)

42 Doğalgaz / Temmuz - Ağustos 2019 dogalgaz.com.tr önlemi olarak balon koyulmalı. Ayrıca kaynak veya kesme işleminden önce gaz dedektörleri ile herhangi bir gaz sızıntısı olup olmadığı mutlaka kontrol edilmeli. Çelik boru üzerinde işlem yapılırken gazın sürekli akışı iki flanş arasındaki geçici by-pass hattı ile sağlanır [5]. Çelik boru üzerindeki delme ve kaynak işlemlerinin tamamlanmasının ardından flanşlı fittingler tapa ile kapa- tılır. Flanş içerisindeki kanala tapa adaptörü kullanılarak tapa oturtulur. Tapa boru içerisindeki yüksek basınçlı gazın çıkışını engeller. Tapa yerine oturtulurken herhangi bir engele takılırsa, kesinlikle zorlama yapılmamalıdır. Bu tür zorlamalar; tapa göbek milinin, tapa üzerindeki oringin deforme olma- sına sebep olabilir. Tapa üzerindeki oringin zarar görmemesi için tapa ve flanş kanalının temiz olduğundan emin olunmalı. Çünkü herhangi bir deformasyon durumunda tapa gaz kaçı- rabilir. Tapanın yerine oturtulmasının ardından tapa adaptörü ve sandviç vana sökülür. Tapa üzerine mukavemeti arttırmak ve tapayı dış etkenlerden korumak için kör flanş takılır [6]. 5. YALITIM Hot-tap işlemlerinde çelik boruların üzerinde, fabrikada yapılmış olan polietilen kaplamaların tamamı temizlenmekte ve kaynak işlemi için hazırlanmakta. Kaynatılan malzemele- rin ve kaynak noktalarının üzerinde herhangi bir koruyucu yalıtım malzemesi bulunmamakta. Yalıtım yapılmadan çelik malzemelerin toprak altında bırakılması, parçalar ve boru üzerinde korozyon oluşmasına sebep olur. Yalıtımda her- hangi bir açıklık, aralık kalması durumunda çelik boru veya ek parçalar kolayca korozyona uğrayabilir. Açıkta kalan tüm çelik parçaların üzeri ziftli plastik kauçuk ve primer yapıştı- rıcı ile hava ve su kalmayacak şekilde kaplanmalı, kaplama işleminde şaloma vb. bir kaynakla kauçuk malzeme ısıtılmalı ve tam yapışma sağlanmalı. 6. SONUÇ VE ÖNERILER Doğalgaz enerjisinden sürekli ve güvenli olarak yarar- lanmak için gaz akışını sağlayan hatlarda herhangi bir sorun oluşmaması gerekir. Bu hatlar üzerinde yapılacak işlemlerde akışın kesilmeden gerçekleştirilebilmesi için Hot-Tap ope- rasyonu çok büyük bir öneme sahip. Hot-Tap operasyonları detaylı bir plan ve hassas ölçümler gerektirir. Bu operasyon- larda işlemi gerçekleştiren operatörlerin teknik bilgiye sahip ve konusunda uzmanlaşmış olması operasyonun güvenliği açısından büyük önem taşır. Diğer taraftan operasyonlarda kullanılan malzemelerin hassas bir teknoloji ile imal edilmesi ve her operasyon öncesinde sıkı bir kontrolden geçirilmesi gerekir. Hot-Tap teknolojisinin ülkemizde yaygınlaşması ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için maliyetlerin düşürül- mesi ve deneyimli operatörlerin sayısının arttırılması gerekir. Bu sebeple maliyeti düşürmek açısından yerli üretime destek verilmesinin yanında fittinglerin hassas bir teknoloji ile imal edilmesine dikkat edilmeli. Ayrıca deneyimli operatörlerin sayısının artırılması için bu konularda eğitimlerin yaygınlaş- tırılması ülkemizde yapılan bu tür operasyonların kalitesinin artması için fayda sağlar. 7. KAYNAKÇA 1. Kaynak Kongresi IX. Ulusal Kongre ve Sergisi Bildiriler Kitabı - Doğal Gaz Boru Hatlarında HOT-TAP Fitting Kaynak ve Operasyon Risklerinin Azaltılması için Kaynakçı ve Operatör Eğitimi-Mehmet Serhat ELHAN, Dr. Cevat ÖZARPA 2. Kaynak Kongresi IX. Ulusal Kongre ve Sergisi Bildiriler Kitabı- Çelik Boruların Çevresel Kaynağı - Dr. İbrahim ERTÜRK, Mak. Müh. Arif SELAMOĞLU 3. http://www.wermac.org/specials/hottap_linestop.html n MAKALE [5]. By-Pass ile akışın sağlandığı Hot-Tap işlemi yapılan çelik boru kesiti şeması [6]. Tapa işlemi ardından makinanın hattan kaldırılması ve kör flanş montajı