Doğalgaz Dergisi 219. Sayı (Mart-Nisan 2020)

10 Doğalgaz / Mart-Nisan 2020 dogalgaz.com.tr GÜNCEL YORUM Muhittin Tekman Makina Mühendisi - MBA B2B Medya Yayın Danışmanı COVID-19 KORONAVIRÜS HASTALIĞI, ÖNLEMLER VE YENI ÇAĞIN İLK BELIRTILERI ruz. Bu nedenle öncelikle hasta olanlardan yaklaşık 1-2 metre uzak durmak öneriliyor. Ancak bunun da yeterli olmama olasılığı var. Bu nedenle tüm virüslerin bulundu- ğumuz ortamdan uzaklaştırılması daha güvenceli olacaktır. Havada asılı olan virüslerden koru- nabilmek için almamız gereken önlem- ler hakkında Avrupa Isıtma, Soğutma ve Klima Dernekleri Federasyonu REHVA (Federation of European Heating and Air-Conditioning Associations) 18 Mart 2020 tarihinde HVAC veya sıhhi tesisat sistemleri ile ilgili faktörlere bağlı olarak koronavirüs hastalığı (COVID-19) salgını olan alanlardaki bina hizmetlerinin işle- tilmesi ve kullanımı hakkındaki önerilerini “Koronavirüs hastalığının (COVID-19 virü- sünün) işyerlerinde yayılmasını önlemek için bina hizmetleri nasıl çalıştırılır ve kul- lanılır?” başlıklı bir yayın ile tüm ilgililere duyuruda bulundu. Dünya Sağlık Örgütü'nün “İşyerlerini COVID-19 için hazır hale getirme” belge- sinde sunulan işverenler ve bina sahipleri için genel rehbere ek olarak verilmiş olan bu önerilerin öncelikle HVAC uzmanları ve tesis yöneticileri için hazırlanmış olduğu ayrıca; iş ve halk sağlığı uzmanları için de yararlı olabileceği belirtildi. Bu önerilerle ilgili REHVA duyurusu dergimizin bu sayı- sında ayrıntılı olarak sizlere sunulmuştur. Ancak bazı hususlarla ilgili kısa birkaç bilgi vermek gerekirse; ilk olarak bulundu- ğumuz ortamdaki hava sıcaklığı ve nem değerinin önemli olduğunu belirtmeliyiz. Bu virüs sadece 30˚C'nin üzerindeki bir sıcaklık ve %80'in üzerindeki çok yük- sek bağıl nem değerinden çok etkilene- G ündemimiz SARS-CoV-2 veya COVID-19 olarak adlandırılan Koronavirüs hastalığı salgını. Çin’de başlayıp tüm dünya ülkelerine yayı- lan bu hastalık tüm insanlar için ölümcül bir tehlike. Ancak öncelikli olarak vücut bağışıklık sistemi zayıf olanlarda daha fazla etkili oluyor. Uzmanların söyledikle- rine göre COVID-19 bir canlı değil sadece bir protein olduğu için hiçbir antibiyotik etkileyemiyor. Dış yüzeyindeki yağı yok etmek için sabun ve deterjan kullanmak onun çürümesini ve yok olmasını sağlıyor. İnsanlar arasında çok kolay ve hızlı bir şekilde yayılma özelliği olan bu virüs ağırlıklı olarak temas yoluyla bulaşıyor ama havada dağılmış olarak da bulundu- ğunda solursak yine bulaşıcı olabiliyor. Virüsün büyüklüğünü iki farklı boyutta kabul edersek; ilkini ve en etkili olanını yaklaşık 1-2 m'den daha uzak olmayan havadan soluduğumuz veya düştüğü veya oluştuğu yüzeylerdeki büyük damlacıklar (> 10 mikron) olduğunu, diğerini ve daha az etkili olanını ise havada saatlerce asılı kalabilen ve uzun mesafelere taşınabilen küçük parçacıklar (<5 mikron) olduğunu söyleyebiliriz. Enfekte olmuş kişilerin öksürme veya hapşırmaları sonrasında oluşan büyük damlacıklar bulunduğu ortamdaki tüm eşya ve malzemelerin üzerine düşer, küçük olanlar ise havada asılı olarak kalır. Nes- nelerin üzerindeki virüslere dokunduktan sonra elimizi yüzümüze, gözümüze, bur- numuza, ağzımıza götürdüğümüz anda bu hastalığa yakalannmış oluyoruz. Ama havada asılı olarak varlığını sürdürmekte olanları ise soluduğumuzda hastalanıyo- rek yaşamını sürdürememekteymiş. Bu nedenle binalardaki hava sıcaklığı ve nem düzeylerini konfor değerlerimizi bozma- dan değiştirmek hiçbir işe yaramıyor. Soluduğumuz havanın temiz olması diğer bir önemli konu. Bunun için önce- likle girdiğimiz odanın pencerelerini 10-15 dakika açarak içeriye taze hava girmesini sağlayabiliriz. Merkezi sistem iklimlen- dirme olan bir yapıdaysak, bunun için olası ise sistemin %100 dış hava ile çalışması sağlanabilir. Ayrıca hava temizleme cihazları da kullanabiliriz. Bu cihazlar sadece koku veya tozları çekmekle kalmaz; havadaki alerjen ve mikroorganizmalara karşı da etki gösterir. Böylece virütik hastalıklar- dan korunmaya ve sağlıklı hava solumaya katkı sağlar. Yüksek hızlı elektronların toz, polen, küf, koku gibi istenmeyen etken- lerin moleküllerini ayrıştırarak parçalan- masına dayalı yeni teknolojiler yararlı olabiliyor. Son olarak, bugünlerde zorunlu oldu- ğumuz evden veya yarı zamanlı çalışma gibi yeni çalışma koşullarının, çağımızın gerektirdiği dijitalleşmeye ne kadar bağlı olduğunu görmüş ve yaşamaya başla- mış olduk. Bu sayede artık pek çok iş çalışmalarını ve görüşmelerini evimizden yapabiliyoruz. Bu salgın hastalığın bize kazandırdığı yeni alışkanlıklar ve zorunluluklar dünya- mızın yeni bir çağa girmek üzere olduğu- nun da belirtilerini gösteriyor. 2020 yılın- dan sonra hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Teknolojik, ekonomik ve finansal olarak değişmekte olan bu yeni düzene hepimiz her şeyimizle hazırlıklı olmalıyız. n