Doğalgaz Dergisi 228. Sayı (Eylül-Ekim 2021)

Doğalgaz / Eylül-Ekim 2021 49 dogalgaz.com.tr x dk-1 çekme hızında gerçekleştirilmiştir. Çekme deneyleri sayesinde, kaynak yapılan doğalgaz borusunun dikişlerinin mukavemeti ve % uzaması değerlerinin bulunması sağlan- mıştır. Bulunan bu değerlerin birbiriyle karşılaştırması ile kaynak bölgesine uygulanan elektrotun uygun olup olmadığı saptanmıştır. Deneysel çalışma için doğalgaz borularının kaynak yapıl- mış kısımlarından alınan numuneler API standardına göre mm olarak 4,8x25x500 ölçülerinde hazırlanarak Laryee 600 LX isimli çekme cihazı ile otomatik şekilde, kopma mey- dana gelene kadar çekme işlemine devam edilmiştir. Çekme deneylerinde kaynağın mukavemeti ölçüldüğünden, kaynak yapılan bölgeye dik olacak şekilde çekme yükü uygulan- mıştır. Çekme testinde, 17 deney takımının her birinden 3’er numune alınarak (Toplamda 51 adet) ortalama değerleri bulunmuştur. Çekme deneyi için hazırlanan bir numune Şekil 2’de gösterilmiştir. 3. DENEYSEL SONUÇLAR VE TARTIŞMA [EXPERIMENTAL RESULTS AND DISCUSSION] 3.1. Radyografik sonuçlar API 1104 standardına göre, boru hattındaki kaynaklı bir- leştirmelerde meydana gelen hataların radyografik inceleme- leri uzman bir teknik personel tarafından kontrol edilmiş olup tespit edilen bazı kaynak hatalarının fotoğrafları Şekil 3’te verilmiştir. Şekil 3’ten de anlaşıldığı gibi, 1. takım radyografik filmi incelendiğinde, 1 adet 4 cm uzunluğunda cüruf hatası ve 3 cm uzunluğunda kapak kaynağında düşüklük olduğu yani kapak pasosunun tamamlanmadığı gözlenmiştir. Tespit edi- len bu kaynak hatasının giderilmesi amacıyla, mekanik olarak kaynak bölgesi temizlenerek tekrar kaynak yapılmış ve hata giderilmiştir. Şekil 3’te bulunan 3. takımın radyografik filmi incelendiğinde, kaynak dikişi boyunca yanma olduğu görül- mektedir. Kaynak yapılırken, kaynak operatörünün amperi yüksek tutması sebebiyle kaynakta 5,5 cm uzunluğunda yanma oluştuğu anlaşılmıştır. Tespit edilen bu kaynak hatası, kaynaklı bölge mekanik olarak temizlendikten sonra yeniden kaynak yapılmıştır. Şekil 3’te verilen 5. Takımın radyografik filmi incelendiğinde, 10-20 cm aralığında 3 tane küçük gaz Şekil 2. Çekme deneyi numunesi. boşluğu olduğu ve kapakta yanma oluştuğu görülmektedir. 10-20 cm aralığında bulunan hatalı kaynak mekanik ola- rak temizlendikten sonra yeniden kaynak yapılarak hata giderilmiştir. Şekil 3’te bulunan 7. takımın radyografik filmi incelendiğinde, 30-35 cm aralığında cüruf sıkışması olduğu, ayrıca 35-40 cm arasında ise kapakta düşüklük olduğu göz- lemlenmiştir. Belirlenen hatalı bölge temizlenerek tekrar kaynak yapılmış ve kapaktaki düşüklük böylece giderilmiştir. Şekil 3’te bulunan 9. takımın radyografik filmi incelendiğinde, 10- 15 cm aralığında az da olsa kaynak erime eksikliği olduğu görülmektedir. Belirlenen hatalı bölge temizlenerek tekrar kaynak yapılmıştır. Şekil 3’te bulunan 11. takımın radyografik filmi incelendiğinde, 52-53 cm aralığında küçük gaz boşlukla- rının olduğu ve kök pasoda (boru ağzında yığılmanın) olduğu görülmüştür. Belirlenen hatalı bölgedeki kaynak temizlendik- ten sonra düzgün bir şekilde yeniden kaynak yapılarak hata giderilmiştir. Şekil 3’te bulunan 13. takımın radyografik filmi incelendiğinde, 45. cm hizasında kaynak bölgesinde kayma olduğu tespit edilmiş ve bölge temizlenip düzeltildikten sonra yeniden kaynak yapılarak hata giderilmiştir. Şekil 3’te bulunan 15. takımın radyografik filmi incelendiğinde, kaynak yapılan bölgede küçük bir cüruf kalıntısı tespit edilmiştir. Belirlenen bu cüruf kalıntısının bulunduğu kaynak bölgesi temizlendikten sonra yeniden kaynak yapılarak hata giderilmiştir. Şekil 3. Radyografik incelemelerde tespit edilen bazı hataların fotoğrafları.