Doğalgaz Dergisi 242. Sayı |Enerji ve Çevre 185. Sayı (Kasım 2023)

22 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Kasım / 2023 MAKALE Hidrojen Taşınmasında Doğal Gaz Ağının Rolü (*) MSC. VOLKAN DEDEOĞLU South Stream Transport B.V. PROF. DR. İSKENDER GÖKALP(**) Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü DR. YELDA ERDEN TOPAL Orta Doğu Teknik Üniversitesi, İktisat Bölümü ve Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırmaları Merkezi ÖZET Hidrojenin küresel enerji sistemindeki potansiyel rolü çeşitli ülkelerde ve bölgelerde sezinlenmekte ve eylem stratejileri oluşturulmaktadır. Enerji sisteminin ana elemanlarından birinin kimliğindeki değişme (doğal gazın ana bileşeni olan metan molekülünden hidrojen molekülüne geçilmesi), ikisi de gaz halinde olan bu enerji taşıyıcılarının “işbirliği” yapabilecek- leri kanısını uyandırmış ve bütünsel enerji sistemini en az etkileyerek hidrojen ekonomisine geçilebileceği beklentisini doğurmuştur. Çalışmamızın amacı, Büyük Boyutlu Toplumsal – Teknik Sistemler (BBTTS) örneği olan enerji sistemleri ve ağlarındaki bir alt-eleman değişikliğinin (enerji taşıyıcısının) sistemin tamamını, diğer BBTTSleri ve hatta toplumsal sistemin bütününü etkileyebileceğini vurgulamaktır. Mevcut doğal gaz hatları ile “doğal gaz + hidrojen” çiftinin taşına- bileceği ve bu yanıcı ve yakıcı karışımın mevcut enerji teknolojilerinde sorunsuz kullanılabileceği tasarlanan stratejiler arasındadır. Çalışmamızın ilk sonuçları ise, bu iki cambazın aynı ipte oynamasının pek kolay olmayacağını göstermiştir. Anahtar Sözcükler: Hidrojen, Doğalgaz, Büyük Ölçekli Sosyo-Teknik Sistemler, Enerji Ağları (*) Bu makale ilk olarak, STS Turkey. STS: Bir Disiplin Olarak Kimlik İnşası. Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları: 200. Sosyal İnovasyon Serisi – 04. Editörler: Arsev Umur Aydınoğlu ve ark. ss: 162-179, Mart 2023 referansları ile yayınlanmıştır. (**) Şimdi, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, Başkan Danışmanı. TÜBİTAK-MAM, Gebze, Kocaeli. İletişim için eposta: iskender.gokalp@tubitak.gov.tr ABSTRACT: The role of hydrogen in the energy sector is strongly perceived and several action strategies are initiated in several countries. It is expected by the hydrogen system promoters that the change in the identity of one of the main elements of the energy system (transition from the methane molecule, main component of natural gas, to the hydrogen molecule) can be handled by a kind of “cooperation” between the two gaseous molecules in order to occasion the least impact on global energy systems. The present study highlights that a change in a sub-element (the energy carrier) of the energy system, which is one of the examples of Large-Scale Social-Technical Systems (LSSTS), may affect the whole energy system and gradually other LSSTSs too, and eventually the overall social system. One of the cooperation strategies envisaged between these two gases is to transport the “natural gas + hydrogen” couple using the existing natural gas pipelines. This combustible mixture is expected to be used in existing energy technologies without any problem, to some extent. The preliminary results of the present study show that it may not be so easy for these two gaseous acrobats to play on the same tightrope. Keywords: Hydrogen, Natural Gas, Large Scale Socio-Technical Systems, Energy Networks The Role of Natural Gas Network in Hydrogen Transportation