53 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Kasım / 2024 ÇEVIRI yatırımcılara çeşitli finansal teşvikler ve vergi muafiyetlerinin sağlanması, depolama yatırımlarının artmasına yardımcı olacaktır. • Sisteme entegre edilmesi değerlendirilen batarya depolama tesislerinin hem sistem odaklı hem de yatırımcı açısından faydalarının birlikte değerlendirilmesi önerilmektedir. Seçilen yer ve teknoloji kapsamında bataryaların sisteme olan faydaları yüksek fakat, yatırımcıların batarya depolama tesisi kurma ve işletme maliyetlerinin, elde edecekleri gelirlerinin üstünde olduğu durumlarda, yatırımcılara çeşitli sübvansiyon ve/ veya teşviklerin sağlanması değerlendirilmelidir. • Batarya enerji depolama yatırımlarının vaktinde kurulabilmesi için yatırımcıların projeleri gerçekleştirebilecek teknik ve finansal kriterleri sağladıklarının kontrol edilmesi önerilmektedir. Ayrıca, yeni batarya depolama kapasite tahsisatı yapılması durumunda, bataryaların optimum bir şekilde konumlandırılması gerekecektir. Bu bağlamda, batarya enerji depolama tesislerinden alınacak hizmet ve uygun teknolojinin belirlendiği teknik bir yol haritası oluşturulabilir. • İletim ve dağıtım hatlarında gözlemlenen kısıt ve tıkanıklıkların azaltılmasında batarya depolamalı sistemlerinin kullanıldığı “Sanal Güç Hattı13” (Virtual power lines, VPL) kurulumları değerlendirilebilir. Örnek pilot proje bölgeleri seçilerek bu teknolojinin kullanımı üzerine deneyim kazanılabilir ve daha sonraki aşamalarda VPL uygulamaları yaygınlaştırılabilir. • Elektrik toptan satış piyasalarında yapılacak iyileştirmelerle, depolama tesislerinin arbitraj imkanından yararlanarak gelirlerini artırmaları mümkün olabilir. Mevcut piyasa koşullarında uygulanan azami ve asgari fiyat limitleri depolama tesislerinin arbitraj potansiyelini kısıtlamaktadır. Piyasada oluşan fiyatların maliyetleri yansıtması ve negatif fiyat oluşumuna izin verilmesi arbitraj imkanını artıracağı gibi, tüketicilerin de depolama ünitesi kurmasını teşvik edecektir. Bu noktada çok zamanlı tarifelerin yaygınlaştırılması da oldukça önemlidir. • Türkiye’de elektrik üretim ve tüketim alanlarının farklılaşmasından dolayı bazı bölgelerde zaman zaman kısıtlar meydana gelmektedir. Net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda artması beklenen değişken üretimli yenileneblir enerji kaynaklarının (rüzgar ve güneş) belli başlı bölgelerde yoğunlaşmasından dolayı ileride bölgesel kısıtların artması öngörülmektedir. Depolama tesis kurulumlarının kısıt yaşanan bölgelerde önceliklendirilerek bölgesel kısıtların yönetilmesi için bölgesel fiyatlandırma uygulaması oluşturulabilir. Şebekenin fiziksel özelliklerini yansıtan bölgesel bir fiyatlandırma sistemine kademeli geçiş sağlanmasıyla bölgesel olarak dengesizlikler yönetilebilir. • Mevcut tarifeler kapsamında depolama tesisleri hem enerji alışlarında hem de enerji verişlerinde iletim/ dağıtım bedeli ödemektedir. Depolama tesislerinin ülke ekonomisine faydaları da düşünülerek (yenilenebilir enerji kesintisini azaltma, fosil yakıt tüketimini azaltma, şebeke yatırımlarını azaltma vb.) bu sistemler için yeni bir kullanım tarifesinin oluşturulması ve şebeke bedellerinin diğer kullanıcılara göre indirimli olması önerilmektedir. Alternatif olarak, depolama tesislerinin sadece gerçek tüketimleri (teknik kayıp miktarları) esas alınarak şebeke bedeli ödemesi ya da enerji veriş/çekişi kapsamında yalnızca tek yön için şebeke bedeli ödeme seçenekleri düşünülebilir. • Yan Hizmetler Piyasası’nda iyileştirmeler yapılarak daha küçük kapasiteli enerji depolama sistemlerinin piyasaya katılımı sağlanabilir. Mevcut mevzuat uyarınca Yan Hizmetler’e katılacak enerji depolama sistemlerinin en az 10 MW kurulu kapasiteye sahip olması gerekmektedir. İleriki dönemlerde küçük ölçekli ve yük kaydırma imkanını artıracak sayaç arkası bataryaların da piyasaya katılımını sağlamak amacıyla, belirlenmiş bu teknik kriterin öncelikle 1 MW seviyesine daha sonraları ise birkaç yüz kilovat (kW) seviyelerine düşürülmesi değerlendirilebilir. Böylelikle, toplayıcılık faaliyetleri ile birleştirilen batarya tesislerinin piyasalara katılımı kolaylaştırılabilir. • Belirli bir yenilenebilir enerji entegrasyonu sağlandıktan sonra lisanssız santrallerin tabi olduğu aylık mahsuplaşmanın yerini faturalandırma (netbilling) veya al-sat yöntemi (buy-all sell-all) gibi fiyatlandırma modellerine bırakması önerilmektedir. Bu durumda sistemin gerçek maliyeti üreten tüketicilere (prosumers) yansıyacağından, sayaç arkası batarya kurulumlarında artış meydana gelecek ve depolamanın sistem esnekliğine katkısı daha belirgin hale gelecektir. • Enerji depolama tesis kurulumlarını teşvik etmek için düşük faizli krediler, vergi muafiyetleri, hibe uygulamaları vb. çeşitli finansal araçların kullanımı etkili olacaktır. Bahsedilen doğrudan finansal araçların yanı sıra teknoloji bazlı teşvikler ya da finansman da uygulanabilir. Örneğin, bataryaların gün içinde şarj-deşarj esnasında oluşan verimlilik kaynaklı kayıplarını telafi etmek için bir mali sübvansiyon mekanizması düzenlenebilir ya da düşük maliyetli finansmana erişimde ilgili bataryanın vereceği hizmetler doğrultusunda belirli çevrim sayılarını tutturması gibi teknik kriterler belirlenebilir. Dolaylı olarak da batarya üreticilerinin daha yüksek teknolojili batarya üretimi teşvik edilebilir. n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=