58 DOĞALGAZ VE ENERJİ • Kasım / 2024 MAKALE DOĞALGAZ VE ENERJİ • Kasım / 2024 Şekil 9. Bataryada arızanın erken tespiti ve modülün şarjdan çıkarılması Şekil 6. Özel gaz algılama sistemi ile duman algılama sisteminin tepki süresinin istatiksel karşılaştırması Şekil 7. Dedektör sinyallerinin zamana bağlı karşılaştırması Şekil 8. Hücre yüzey sıcaklığının artışı ile ortama yayılacak öncül gazların tespitinin gösterimi rünün çalışma prensibi karşılaştırılmakta ve termal kaçak gerçekleşmeden durum tespit edilebildiği gösterilmektedir. Şekil.8’de gösterilen grafikte hücre yüzey sıcaklığının artması ile termal kaçak durumunun oluşacağı arızanın erken tespit edilebildiği, karşı devreye girecek tedbirleri tetiklemek için gaz dedektörlerinin faydalı olabileceği gösterilmektedir. Benzer şekilde Şekil.9’da yer alan grafikte aşırı ısınan bir hücreden yayılan öncül gazların tespiti devreye alınan soğutma sistemi ve modülün şarj devresinden ayırılması ile termal kaçağın engellenebileceği gösterilmektedir. SONUÇLAR Anlatılan hususlar özetlendiğinde, batarya haznesi içinde ve çevresinde oluşturulacak gaz algılama, aktif soğutma, batarya yönetim yazılımının bütünleşik çalışması ile termal kaçak süreci tespit edilip önlenebilir. Termal kaçak yaşanmaması için şu hususlara da uyulmalıdır; sertifikalı ürün kullanımı, nizami kullanım kuralları, sertifikalı şarj ekipmanları, şarj yönetim yazılımı olan cihazlar, uygun işletme koşulları. Yangın çıkması halinde, raftan rafa yayılmayı kontrol edebilmek için yüksek miktarda su ile soğutma yapılması güncel önlem olarak uygulanmaktadır. Ayrıca, küçük güç paketleri olacak şekilde raf düzeni ve raflar arası mesafe bırakmak olası yangını hasarını azaltacaktır. Yangın sırasında açığa hidrojen florürün su ile temasında hidroflorik asit oluşmaktadır. Müdahale eden personel asitli kimyasal maruz kalabilmektedir. Yangından etrafa yayılan asitli su çevresel zarara da yol açmaktadır. Şarj istasyonları çevresinde drenaj ve atık su toplama çukuru önlemleri gözetilerek kurulum yapılması güvenli olacaktır. Ortam gaz seviyelerinin dışarıdan izlenebileceği otomasyon sistemi, gerektiğinde devreye alınıp/devreden çıkartılabilecek havalandırma sistemi ve acil durum planlaması müdahale eden personeli koruyacak tedbirlerdendir. n Kaynaklar [1] Aylık Enerji Bülteni, Türkiye Sınai Kalkınma Bankası – Ekonomik Araştırmalar Birimi, Haziran 2023 [2] REPowerEU Plan, European Commission, Mayıs 2022 [3] Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasası 2022 Yılı Piyasa Gelişim Raporu, Ankara, 2023. [4] Elektrik Piyasasında Depolama Faaliyetleri Yönetmeliği, 09.05.2021 tarih, 31479 sayılı Resmi Gazete [5] Lithium Ion Batteries Hazard and Use Assessment, National Fire Protection Association, 2016 [6] Flammability Characterization of Li-ion Batteries for Storage Protection, National Fire Protection Association, 2013. [7] Sprinkler Protection Guidance for Lithium-Ion Based Energy Storage Systems, National Fire Protection Association, 2019 [8] NFPA 855, Standard for the Installation of Stationary Energy Storage Systems, National Fire Protection Association, 2023
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=