Av. Ahmet KILINÇ
ahmetkilinc@istanbul.av.tr

12 Ocak 2021 tarihli ve 31362 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Organize Toptan Doğalgaz Satış Piyasası Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ("Değişiklik") ile Organize Toptan Doğalgaz Satış Piyasası Yönetmeliğinde ("Yönetmelik") değişiklikler yapılarak vadeli doğalgaz piyasasına ("VGP") ilişkin yeni düzenlemeler öngörülmüştür. Değişiklik ile VGP'de işlem yapmak isteyen piyasa katılımcılarının standart taşıma sözleşmesi ve sürekli ticaret platformu (“STP”) katılım anlaşmasına ilave olarak, VGP'ye katılım anlaşmasını da imzalaması öngörülmüştür. VPG katılım anlaşmasının STP katılım anlaşması süresince geçerli olacağı belirtilmiştir.

Değişiklik ile piyasa katılımcıları, STP ve VGP katılım anlaşmalarında STP’de yaptıkları işlemler sonucu oluşan kesinleşmiş takas miktarına ilişkin olarak piyasa işletmecisinin iletim şebekesinde piyasa katılımcısının nam ve hesabına İletim Şebekesi İşleyiş Düzenlemelerine İlişkin Esaslar (“ŞİD”) tarif edilen şekilde taşıma miktarı bildirimi ya da taşıma miktarı değişiklik bildirimi yapmasına izin vermekle ve piyasa işlemlerinin uzlaştırılmasının sağlanması adına STP ve VGP katılım anlaşması gereğince piyasa işletmecisini aracı olarak atamakla yükümlü kılınmıştır.

Değişiklik’te piyasa işletmecisinin organize toptan doğalgaz satış piyasasının işletilmesine ilişkin olarak hangi faaliyetleri yürüteceği belirlenmiştir. Bunun yanı sıra, piyasa işletmecisinin, veri yayımlama ve raporlamaya ilişkin olarak, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“Kurum”) tarafından talep edilenlere ilave olarak Piyasa İşletim Usul ve Esasları ("PUE") ve Vadeli Doğalgaz Piyasası İşletim Usul ve Esasları'nda ("VGPUE”) belirlenen bilgi, belge, rapor ve istatistiklerin hazırlanması ve yayımlanması faaliyetlerini yürüteceği belirtilmiştir.

Değişiklik ile iletim şirketinin eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin, şeffaflık ve sorumluluk ilkeleri çerçevesinde yürüteceği faaliyetler sıralanmıştır.

Yine piyasa işletmecisine ilişkin olarak, iletim şirketi ile mevzuatta yer alan hususları göz önünde bulunduran ve PUE ve VGPUE’de yer alan hak ve yükümlülüklerini düzenleyen; buna karşın sistemin ve STP’nin işleyişini engelleyen veya aksatan hükümlerin yer almadığı “piyasa teslim sözleşmesini” akdetme yükümlülüğü öngörülmüştür. Şartları sağlayan piyasa katılımcılarının, VGP katılım anlaşmasını imzalamaları ve VGPUE’de belirtilen diğer koşulları sağlamaları halinde VGP'de işlem yapmaya hak kazanacakları belirtilmiştir.

Piyasa katılımcıları ve sistem kullanıcıları tarafından 4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanunu ("Kanun") ve diğer ilgili mevzuata aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ("Kurul") tarafından istenen bilgilerin yanlış, eksik veya yanıltıcı olarak verildiğinin tespit edilmesi halinde, Kanun’un 9. maddesinde öngörülen yaptırımlar uygulanacaktır.
Piyasa işletmecisinin organize toptan doğalgaz satış piyasasına katılım ile piyasa işlemlerinin ve dengesizliklerin uzlaştırılması işlemlerine ilişkin olarak piyasa katılımcısından talep edilen teminatlara ilişkin olarak, teminat yükümlülüğü, teminat türleri, teminat olarak kabul edilecek kıymetler, teminat süreçleri ile teminat tutarlarının hesaplanmasına ve ilgili mevzuat uyarınca sunulması gerekli teminatları aşan tutarların kullanılmasına ilişkin hususlar PUE ile VGPUE’de düzenlenecektir.

Piyasa işletmecisinin temerrüt garanti hesaplarına ilişkin olarak, vadeli doğalgaz piyasasında, piyasa katılımcılarının bir veya birkaçının temerrüde düşmesi halinde oluşabilecek zararların ilgili piyasa katılımcılarının teminatlarını aşan kısmı için kullanılmak üzere temerrüt garanti hesabı oluşturulacaktır.

Piyasa işletmecisinin temerrüt yönetimi katkısının miktarı, kullanılma şekli ve temerrüt garanti hesabı büyüklüğünün ve katkı paylarının belirlenmesi, katkı payı olarak kabul edilebilecek varlıkların türlerinin belirlenmesi, ilave katkı payı alınacak durumlar, temerrüt garanti hesabındaki Türk Lirası cinsinden sunulan nakit katkı paylarının nemalandırılması, bu varlıkların temerrüt durumunda kullanılması ve piyasa katılımcılarına iade edilmesine ilişkin hususların VGPUE’de düzenleneceği öngörülmüştür.

PUE ve VGPUE uyarınca düzenlenen faturalarla ilgili olarak, fatura ödeme yükümlülüğünü belirlenen sürelerde yerine getirmeyen piyasa katılımcısının; temerrüdü, fatura borçlarının teminat ve cari hesaplarından ve/veya temerrüt garanti hesabı katkı payı tutarından tahsili, ödenmeyen tutarlar için temerrüt faizi uygulaması, teminat yükümlülüğünü yerine getirmeyen piyasa katılımcılarına teminat tamamlama çağrısı ve teminatını tamamlamayan piyasa katılımcıları ile ilgili yapılacak işlemler ile ilgili tüm hususlar yine PUE ve VGPUE’de düzenlenecektir.

Organize toptan doğalgaz piyasalarında işlem yapan tüm piyasa katılımcılarının net borçlarına istinaden, merkezi uzlaştırma kuruluşunda bulunan cari hesaplarına yapmış oldukları fatura ödemeleri, sırasıyla; piyasa işletmecisine ödenecek ücretler, fatura işlem borcu, VGP borcu ve KDV borcu, fatura dengesizlik borcuna mahsup edilecektir.

PUE ve VGPUE, piyasa işletmecisi tarafından hazırlanacak ve Kurul onayı ile yürürlüğe girecektir. Kurul, gerek gördüğü hallerde piyasada faaliyet gösteren kişilerin görüşünü alarak veya resen PUE ve VGPUE’de değişiklik yapabilecektir.